3 CÁCH DỄ NHỚ ĐỂ CHẨN ĐOÁN NGUYÊN NHÂN

Cập nhật lần cuối vào 31/05/2022

Để dễ nhớ các nguyên nhân khi chẩn đoán phân biệt một trường hợp bệnh khó, có nhiều cách lựa chọn. Sau đây là 3 cách để nhớ tuỳ bạn chọn như sau:

1. VINDICATE (9 chữ)

Là cách nhớ cổ điển, thường sử dụng trước đây.

• V: vascular, bệnh có nguyên nhân mạch máu
• I: infectious, nhiễm trùng
• N: neoplastic, tân sinh (lành và ác tính)
• D: degenerative, thoái hoá
• I: iatrogenic, intoxication, bệnh do thầy thuốc, do độc chất
• C: congenital, bệnh bẩm sinh, di truyền
• A: autoimmune, bệnh tự miễn
• T: traumatic, chấn thương
• E: endocrine, and metabolic; bệnh do nội tiết và chuyển hoá

2. VITAMIN CDE, 10 chữ

Cách này tôi khuyên các bạn dùng, vì không quá ít và cũng không quá nhiều!

• V: Vascular; bệnh do mạch máu
• I: Infection (bệnh do nhiễm trùng) và Inflammatory (bệnh do viêm)
• T: Trauma; bệnh do chấn thương
• A: Autoimmune; bệnh do tự miễn
• M: Metabolic; bệnh do chuyển hoá
• I: Iatrogenic (do thầy thuốc) và Idiopathic (không rõ nguyên nhân)
• N: Neoplastic; bệnh do tăng sinh

• C: Congenital; bệnh bẩm sinh
• D: Degenerative; bệnh do thoái hoá
• E: Endocrine; bệnh do nội tiết

3. VITAMINS ABCDEK (11 chữ)

Cách này làm cho dễ nhớ trở nên phức tạp và khó nhớ (!)

• Vascular – mạch máu
• Infectious / Inflammatory – Nhiễm trùng, viêm
• Traumatic / Toxic – Chấn thương, độc chất
• Autoimmune or allergy – Tự miễn hoặc dị ứng
• Metabolic – Chuyển hoá
• Iatrogenic / Idiopathic- Do thầy thuốc, vô căn
• Neoplastic – tân sinh
• Social – bệnh do những nguyên nhân “xã hội”

• Alcohol – các bệnh liên quan đến rượu.
• Behavioral – các rối loạn hành vi hoặc tâm thể
• Congenital – bẩm sinh
• Degenerative / Drug – bệnh do thoái hoá hoặc do thuốc
• Endocrine/exocrine – bệnh nội tiết/ ngoại tiết
• Karyotype – bệnh di truyền

Vậy là tôi đã liệt kê cho bạn ba cách để nhớ về nguyên nhân khi chẩn đoán phân biệt. Mong rằng khi gặp một trường hợp nào khó chẩn đoán, bạn có thể vận dụng một trong ba cách này và phân biệt các khả năng để đi đến chẩn đoán chính xác cuối cùng. Đó chính là tiền đề cho mục tiêu và can thiệp cho bệnh nhân của bạn.