Cập nhật lần cuối vào 14/10/2023
Bệnh nhân sau đây đã được chuyển đến đơn vị phục hồi chức năng sau một thời gian chăm sóc vì gãy cột sống ở T5 (Ngực 5). Bệnh nhân đã được phẫu thuật để làm vững vị trí gãy và giải phóng chèn ép tủy sống. Bệnh nhân hiện đang đeo áo nẹp, nẹp sẽ được xem xét lại trong vài tuần tới.
Mục lục
lượng giá chủ quan
Than phiền hiện tại (PC)
- Bệnh nhân nữ 19 tuổi người bị gãy đốt sống gây chèn ép tủy sống ở mức T5 sau khi bị ngã trong khi khi leo núi 4 tuần /trước
- Hiện đang đeo nẹp với dự tính phải đeo đến 3 tháng để bảo vệ chỗ gãy.
- Mới được chuyển đến đơn vị phục hồi chức năng để phục hồi chức năng tích cực
- Bệnh nhân đã được chỉ định xe lăn. Bệnh nhân khó đẩy xe lăn vì thăng bằng ngồi kém và teo tất cả các cơ ở chi trên
- Dịch chuyển với sự hỗ trợ của một hoặc hai người bằng ván trượt
- Lo lắng cần phải xuất viện – khóa học đại học bắt đầu khai giảng lại trong 2 tháng và muốn đi học trở lại
- Đã hỏi tại trường đại học địa phương về khả năng chuyển trường để cô ấy có thể sống với cha mẹ
Bệnh sử (HPC)
- Bị tổn thương hoàn toàn tủy sống ở mức T5
- Không có chức năng cảm giác hoặc chức năng vận động bên dưới núm vú
- Cần can thiệp phẫu thuật để giữ vững cột sống (phía trước và sau) sau chấn thương
- Được cung cấp xe lăn tự đẩy 2 tuần trước với nệm giảm áp tại chỗ. Khó khăn trong đẩy xe do thăng bằng khi ngồi kém
- Ngày càng thất vọng với tình trạng kém độc lập
- Gần đây đã được rút ống thông tiểu, hiện đã tự đặt thông tiểu ngắt quãng với sự hỗ trợ của điều dưỡng nhằm hướng tới độc lập hoàn toàn. Hiện tại bị cản trở bởi khả năng giữ thăng bằng ngồi kém
- Được điều trị ban đầu tại đơn vị cột sống tại khu vực. Yêu cầu chuyển đến đơn vị phục hồi chức năng địa phương để gần với gia đình và bạn bè hơn.
Tiền sử Bệnh
- Không có gì đặc biệt
Bệnh sử dùng Thuốc (DH)
- Không có gì đặc biệt
Bệnh sử Xã hội (SH)
- Sống với cha mẹ trong ngôi nhà liên kế. Tất cả các tiện nghi đều ở tầng trên. Cha mẹ đã chuyển đổi phòng tiếp khách thứ hai ở tầng trệt thành phòng ngủ tách biệt với các khu vực sinh hoạt chính
- Các kỹ thuật viên hoạt động trị liệu đã thực hiện lượng giá môi trường nhà ban đầu và đã cung cấp các đường dốc tạm thời và một ghế bô vệ sinh. Đã thu xếp giới thiệu đến hoạt động trị liệu của các dịch vụ xã hội để đánh giá sự thích nghi tại nhà
- Mong muốn bắt đầu về nhà nghỉ cuối tuần từ đơn vị phục hồi chức năng
- Sinh viên đại học học luật. Sống trong ký túc xá, nhưng định sẽ chuyển đến ở chung với bạn bè vào đầu năm học tới.
- Đã liên hệ với trường đại học địa phương về khả năng chuyển ngành học để cô ấy sống ở nhà. Đã đạt được thỏa thuận về việc chuyển giao các quá trình học. Năm học mới bắt đầu vào 2 tháng tới, tuy nhiên có thể lùi thời gian bắt đầu năm học thứ hai một năm để có thêm thời gian phục hồi.
- Bố mẹ đều làm việc toàn thời gian, em trai cũng sống ở nhà dự kiến bắt đầu học đại học vào 1 tháng tới.
- Là nữ thể thao năng động, thích leo núi, bóng rổ và khúc côn cầu và đại diện cho các đội thể thao của trường đại học trong năm học trước
Lượng giá khách quan
Mang nẹp trong suốt quá trình lượng giá.
Nằm
Nằm ngửa
- Tầm vận động bình thường ở cả hai chi trên (trong giới hạn của tư thế)
- Bệnh nhân cho biết sức mạnh cơ ở cả hai chi trên bị giảm (Bậc 4 thử cơ bằng tay) và teo lại
- Trước đây tay có sức mạnh tốt do leo núi
- Tầm vận động thụ động không hạn chế ở cả hai chi dưới, trương lực cơ giảm. Không có vận động chủ động hoặc phân biệt cảm giác khi đánh giá đầy đủ
Nằm sang ngồi
- Có sự trợ giúp của một người, có thể đẩy tay để chuyển sang tư thế ngồi thẳng chân (long sitting)
- Cần sự trợ giúp của một người để di chuyển hai chân qua mép giường để chuyển thành ngồi thỏng chân. Có thể điều chỉnh tư thế ngồi bằng cách đẩy qua hai tay để nâng thân mình. Cần một người giữ thăng bằng Tạo điều kiện từ một yêu cầu để duy trì thăng bằng trong khi dịch chuyển
Ngồi không được trợ giúp
- Có thể duy trì tư thế ngồi bằng cách dùng hai tay giữ để tăng chân đế nâng đỡ
- Duỗi cổ và ngực quá mức để giữ tư thế ngồi
- Không thể di chuyển trong chân đế khi ngồi hoặc thả tay ra để hoạt động chức năng
Dịch Chuyển
- Cần sự hỗ trợ tối đa của hai người để chuyển trọng lượng sang bên và đặt tấm ván trượt
- Có thể bắt đầu di chuyển dọc theo ván trượt bằng cách đẩy qua hai tay mặc dù cần trợ giúp để giữ thăng bằng và chỉnh lại tư thế của hai chân trong quá trình dịch chuyển.
Xem video một bệnh nhân C7 hoàn toàn dịch chuyển:
Câu hỏi & Trả lời
Câu hỏi
- Những vấn đề nào có thể liên quan đến tổn thương tủy sống ở mức T5?
- Bệnh nhân này bị gián đoạn hoàn toàn tủy sống, nếu bệnh nhân bị một tổn thương không hoàn toàn bạn có thể gặp những mô hình rối loạn chức năng (hội chứng không hoàn toàn) nào?
- Danh sách vấn đề của bạn sẽ là gì đối với bệnh nhân này?
- Bạn sẽ ưu tiên những mục tiêu này như thế nào và tại sao?
- Mục tiêu dài hạn nào có ý nghĩa với bệnh nhân này?
Gợi ý Trả lời
1. Những vấn đề nào có thể liên quan đến tổn thương tủy sống ở mức T5?
Các dây thần kinh sống từ T2 – T11 được gọi là dây thần kinh liên sườn vì chúng không đi vào các đám rối. Các dây thần kinh này được phân bổ trực tiếp đến các cấu trúc mà chúng đi qua trong các khoảng liên sườn, do đó tác động của sự gián đoạn của tủy sống giữa T2 và T11 dễ xác định/rạch ròi hơn so với trường hợp các dây thần kinh tủy sống đi vào các đám rối.
Sự phân bố khoanh da (dermatome) với T5 ở khoảng đường ngang núm vú, do đó đối với bệnh nhân này, cảm giác bên dưới đường này bị mất (Drake và cộng sự 2004). Có thể rằng khả năng kiểm soát vận động vẫn còn một phần ở các cơ duỗi lưng (Stokes 2004), cho thấy rằng bệnh nhân có thể đạt được sự độc lập hoàn toàn với xe lăn. Hai chân sẽ không có vận động.
2. Bệnh nhân này bị gián đoạn hoàn toàn tủy sống, nếu bệnh nhân bị một tổn thương không hoàn toàn bạn có thể gặp những mô hình rối loạn chức năng (hội chứng không hoàn toàn) nào?
- Tổn thương tủy sống được phân loại là hoàn toàn hoặc không hoàn toàn dựa trên đánh giá bằng thang điểm khiếm khuyết của Hiệp hội Tổn thương Tuỷ sống Hoa Kỳ (ASIA).
- Tổn thương được phân loại là không hoàn toàn nếu phát hiện được các chức năng cảm giác hoặc vận động ở đoạn cùng S4 – S5. (Cảm giác vùng cùng bao gồm cảm giác quanh hậu môn và sâu trong hậu môn. Sự co thắt tự chủ của cơ vòng hậu môn được sử dụng để chứng minh chức năng cơ được bảo tồn.) Sự bảo tồn cảm giác hoặc hoạt động vận động vùng cùng có thể là một dấu hiệu tích cực của sự phục hồi thần kinh vì nó gợi ý rằng các đường dẫn truyền dài đã được bảo tồn qua mức tổn thương của tủy sống.
XEM BÀI: 10 BƯỚC ĐÁNH GIÁ THANG ĐIỂM KHIẾM KHUYẾT ASIA TRÊN BỆNH NHÂN TỔN THƯƠNG TUỶ SỐNG
- Tổn thương không hoàn toàn được gọi về mặt lâm sàng là hội chứng, vì các triệu chứng hiện diện phụ thuộc vào vị trí giải phẫu của tủy sống bị tổn thương. Có năm hội chứng lâm sàng được xác định:
- Hội chứng tuỷ trung tâm
- Hội chứng Brown – Sequard
- Hội chứng tủy sống trước – Còn được gọi là hội chứng động mạch cột sống trước
- Hội chứng nón tủy
- Hội chứng chùm đuôi ngựa
XEM CHI TIẾT Ở: CÁC HỘI CHỨNG TUỶ SỐNG KHÔNG HOÀN TOÀN
3. Các vấn đề đã xác định cho bệnh nhân này là:
- Thăng bằng ngồi kém
- Phụ thuộc trong di chuyển xe lăn
- phụ thuộc vào 1 – 2 người khi dịch chuyển
- Cần trợ giúp của một người để tự đặt thông tiểu
- Giảm sức mạnh cơ chi trên
- Mong muốn được xuất viện
- Chương trình học đại học bắt đầu trong 2 tháng tới
- Giảm hoạt động xã hội.
4. Bạn sẽ ưu tiên những mục tiêu này như thế nào và tại sao?
- Cần ưu tiên cải thiện khả năng giữ thăng bằng khi ngồi cho bệnh nhân này vì tất cả các mục tiêu khác đều phụ thuộc vào sự cải thiện trong lĩnh vực này.
- Trong khi tập trung vào thăng bằng ngồi, các chương trình điều trị hướng vào việc tăng cường sức mạnh chi trên, độc lập trong dịch chuyển và di chuyển xe lăn cũng có thể được tổ chức để hướng tới mục tiêu cải thiện cân bằng khi ngồi.
XEM THÊM: NGỒI DẬY VÀ DỊCH CHUYỂN Ở BỆNH NHÂN TỔN THƯƠNG TUỶ SỐNG
XEM VIDEO: TẬP THĂNG BẰNG CHO BỆNH NHÂN TỔN THƯƠNG TUỶ SỐNG Ở BỆNH VIỆN HELEN HAYES
5. Mục tiêu dài hạn nào có ý nghĩa với bệnh nhân này?
- Các mục tiêu dài hạn cho bệnh nhân này nên tập trung vào sự độc lập hoàn toàn trong các hoạt động cá nhân và gia đình như sinh hoạt hàng ngày, các hoạt động nghề nghiệp và xã hội.
- Đối với bệnh nhân này, điều này sẽ bao gồm những nỗ lực tích cực để hỗ trợ cô ấy trở lại học đại học. Vì bệnh nhân có nguyện vọng trở về nhà càng sớm càng tốt, việc phục hồi chức năng lâu dài trong cộng đồng cũng sẽ phải là trọng tâm của kế hoạch điều trị dài hạn. Nên liên hệ sớm với các dịch vụ phục hồi chức năng cộng đồng để đảm bảo việc chăm sóc liên tục sau khi xuất viện.
MinhdatRehab, Lược theo:
Clinical case studies in physiotherapy. Lauren Jean Guthrie. 2009, Elsevier Limited.