PHCN Online - HƯỚNG DẪN TỰ XOA BÓP CẢI THIỆN PHÙ BẠCH MẠCH Ở TAY

Bài viết nằm trong loạt bài Hướng Dẫn Bệnh Nhân, một danh mục mới được tạo ở trang PHCN Online.com nhằm hỗ trợ người bệnh tự chăm sóc, quản lý tình trạng bệnh của mình.

Phù bạch mạch là tình trạng sưng ở tay có thể xảy ra sau phẫu thuật điều trị ung thư vú, đặc biệt khi các hạch bạch huyết ở vùng nách bị cắt bỏ hoặc tổn thương. Điều này làm giảm khả năng lưu thông của dịch bạch huyết, dẫn đến tích tụ dịch và gây sưng. Tự Xoa bóp dẫn lưu bạch huyết là một phương pháp quan trọng và hiệu quả để giúp cải thiện sự lưu thông này, giảm sưng, giảm đau và phòng ngừa các biến chứng. Bạn hoàn toàn có thể tự thực hiện xoa bóp tại nhà theo hướng dẫn dưới đây để hỗ trợ quá trình phục hồi.

Nguyên tắc cơ bản của xoa bóp dẫn lưu bạch huyết:

Luôn xoa bóp theo hướng về tim: Điều này giúp dịch bạch huyết di chuyển về các hạch bạch huyết khỏe mạnh ở gần trung tâm cơ thể.
Thực hiện nhẹ nhàng và chậm rãi: Tránh tạo áp lực mạnh có thể gây tổn thương các mạch bạch huyết nhỏ và mô mềm. Hãy tưởng tượng bạn đang nhẹ nhàng đẩy dòng nước chảy.
Kết hợp hít thở sâu: Hít thở sâu giúp kích thích sự hoạt động của hệ bạch huyết trung tâm, hỗ trợ quá trình dẫn lưu dịch.
Thực hiện đều đặn hàng ngày: Để đạt được hiệu quả tốt nhất, bạn nên xoa bóp mỗi ngày, khoảng 15-20 phút mỗi lần. Thời điểm tốt nhất có thể là buổi sáng sau khi thức dậy hoặc buổi tối trước khi đi ngủ.

2. Các bước tự xoa bóp tại nhà:

(Các hình ảnh sau minh hoạ một bệnh nhân bị phù bạch mạch tay phải sau phẫu thuật cắt vú phải)

Bước 1: Chuẩn bị

Chọn một không gian yên tĩnh và thoải mái. Bạn có thể ngồi trên ghế hoặc nằm trên giường.
Đặt cánh tay bị phù lên một chiếc gối hoặc mặt phẳng để nâng đỡ, giữ cho tay ở tư thế thư giãn.
Thả lỏng vai và cổ.
Thở sâu: Ngồi hoặc nằm thoải mái, đặt tay lên bụng. Hít vào từ từ bằng mũi để bụng phình lên, sau đó thở ra chậm rãi bằng miệng mím lại để bụng xẹp xuống. Lặp lại 5 lần, nghỉ giữa mỗi lần thở nếu cần.

Bước 2: Chuẩn bị hệ bạch huyết (5 phút):

Kéo căng da cổ:
- Phía trước cổ: Đặt hai ngón tay giữa và áp út lên hai bên cổ, ngay trên xương đòn. Nhẹ nhàng vuốt xuống và vào trong hướng về xương đòn. Lặp lại 15 lần. Động tác này giúp dịch bạch huyết lưu thông về tim.
- Hai bên cổ: Đặt lòng bàn tay lên hai bên cổ, ngay dưới tai. Nhẹ nhàng kéo căng da ra sau (xa khỏi mặt) và xuống dưới. Lặp lại 10-15 lần.

Chuẩn bị vùng ngực (bên không phẫu thuật): Đặt lòng bàn tay lên vùng nách ở bên ngực không phẫu thuật. Dùng tay đối diện nhẹ nhàng vuốt từ vùng nách lên phía trên vai. Lặp lại 10-15 lần.. Bước này giúp chuẩn bị các hạch bạch huyết ở nách bên đó để tiếp nhận dịch.

Bước 3: Xoa bóp vùng nách và vai (5-7 phút):

Dùng các ngón tay của bàn tay lành nhẹ nhàng xoa theo hình zig zag hoặc hình tròn nhỏ quanh vùng nách ở bên tay đã phẫu thuật, đặc biệt chú ý vùng sẹo nếu có. Lặp lại 10-15 lần.

Dùng tay lành nhẹ nhàng vuốt từ vùng nách lên phía trên vai và cổ. Lặp lại 10-15 lần.
Dùng lòng bàn tay lành nhẹ nhàng vuốt từ vùng nách ngang qua vú sang bên kia. Lặp lại 10-15 lần.

Dùng lòng bàn tay lành nhẹ nhàng vuốt từ vùng nách xuống phía thành ngực, theo hướng về phía vùng bẹn, đùi. Lặp lại 10-15 lần cho mỗi tư thế bên và trước.

Bước 4: Xoa bóp cánh, cẳng và bàn tay (7 – 10 phút):

Cánh tay trên: Dùng bàn tay lành nhẹ nhàng vuốt từ khuỷu tay lên đến vai, theo hướng lên trên, ở vùng vai, mặt trong cánh tay, và cả mặt sau cánh tay. Lặp lại 10-15 lần cho mỗi vị trí.

Cẳng tay: Vuốt từ cổ tay lên đến khuỷu tay, theo hướng lên trên. Lặp lại 10-15 lần.

Bàn tay và ngón tay: Dùng ngón tay cái và các ngón tay còn lại vuốt nhẹ nhàng từng ngón tay theo hướng từ đầu ngón tay về phía cổ tay (5-10 lần/ngón). Sau đó, xoa nhẹ nhàng mu bàn tay và lòng bàn tay theo hình tròn hoặc ép hướng lên.

Bước 5: Kết thúc

Thở sâu thêm 5 lần.
Bạn có thể kết hợp thêm các bài tập vận động nhẹ nhàng sau khi xoa bóp, chẳng hạn như nâng cánh tay lên xuống, xoay tròn cổ tay, nắm và duỗi các ngón tay. Hãy thực hiện các động tác này một cách chậm rãi và nhẹ nhàng, tránh gây căng tức.

XEM VIDEO:

Những điều cần lưu ý:

Tuyệt đối không thực hiện xoa bóp nếu bạn có bất kỳ dấu hiệu nhiễm trùng nào ở vùng tay bị phù, chẳng hạn như sưng đỏ, nóng, đau nhức nhiều, hoặc có mủ. Trong trường hợp này, hãy liên hệ ngay với bác sĩ.
Hãy nhớ xoa bóp nhẹ nhàng. Việc ấn quá mạnh có thể gây tổn thương các mạch bạch huyết còn lại và làm tình trạng phù trở nên tồi tệ hơn.
Massage sẹo: Sau khi vết thương lành, bạn có thể massage nhẹ nhàng vùng sẹo bằng cách vuốt dọc, vuốt ngang hoặc xoa tròn để giúp làm mềm sẹo và cải thiện lưu thông.
Nếu bác sĩ đã chỉ định, hãy kết hợp việc mang áo tay ép sau khi xoa bóp để duy trì hiệu quả giảm phù.
Duy trì lối sống năng động bằng cách vận động nhẹ nhàng thường xuyên, chẳng hạn như đi bộ, bơi lội, hoặc tập các bài tập thể dục nhẹ nhàng được bác sĩ hoặc chuyên gia vật lý trị liệu hướng dẫn.
Uống đủ nước hàng ngày cũng rất quan trọng để hỗ trợ hệ bạch huyết hoạt động tốt hơn.
Tránh mặc quần áo hoặc đeo trang sức quá chật ở vùng tay bị phù.
Khi ngủ, bạn có thể kê cao cánh tay bị phù bằng một chiếc gối.

Lời khuyên quan trọng:

Nếu tình trạng phù bạch mạch của bạn không cải thiện sau một thời gian tự xoa bóp hoặc có bất kỳ dấu hiệu nào xấu đi, đừng ngần ngại đến gặp chuyên gia Phục hồi chức năng hoặc bác sĩ chuyên khoa để được thăm khám và tư vấn phương pháp điều trị phù hợp hơn. Việc tuân thủ hướng dẫn của chuyên gia y tế là rất quan trọng trong quá trình kiểm soát và điều trị phù bạch mạch.